O Wydziale

Mija właśnie 60 lat odkąd Wydział Rzeźby jako samodzielna jednostka dydaktyczna włączył się w trwającą nieprzerwanie od 1818 roku sztafetę pokoleń studentów krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, kształcąc kolejne roczniki młodych artystów rzeźbiarzy. Od 2006 roku oferta programowa została istotnie poszerzona o element potrzebny i od dawna oczekiwany. Rozpoczęliśmy bowiem kształcenie w ramach unikatowego kierunku Intermedia. Wdrożenie tego typu kształcenia jako odpowiedź na wyraźnie artykułowane zapotrzebowanie w tej sferze, okazało się od strony organizacyjnej, programowej i metodycznej wartościowym doświadczeniem i dużym wyzwaniem mobilizującym do wysiłku nad wypracowywaniem optymalnego z punktu widzenia wymagań rynku edukacyjnego modelu kształcenia.

W rezultacie przyjęcia przez nasz kraj protokołu „porozumień bolońskich” mających na celu utworzenie wspólnego europejskiego obszaru edukacyjnego konieczna okazała się reforma szkolnictwa na poziomie wyższym, w tym również szkolnictwa artystycznego. Najbardziej odczuwalnym elementem tej reformy stała się nowa koncepcja organizacji studiów oraz ich struktury zakładająca dwu, a w zasadzie trójstopniowy system kształcenia. Zmiana ta dyktowana potrzebą strukturalnej unifikacji szkół w obszarze europejskim, powoduje oczywistą konieczność skonstruowania na nowo programów odpowiednich dla każdego stopnia kształcenia oraz generalnej linii programowej wiążącej poszczególne etapy w harmonijnie złożoną całość, od licencjatu przez studia magisterskie po doktorat.

W procesie definiowania oraz modyfikacji dotąd przyjmowanych celów kształcenia koniecznym staje się odnalezienie adekwatnej do nowej sytuacji proporcji między pierwiastkami zawodowymi i artystycznymi (kreacyjnymi). Studia magisterskie zbudowane na zasadzie osobistych artystycznych poszukiwań, w znacznym stopniu oparte na indywidualnych programach studiów konstruowanych przez samych studentów, mają się stać swego rodzaju artystycznym laboratorium, pozwalającym studentom rozpoznać, i uświadomić, osobiste predyspozycje twórcze, oraz zbadać możliwości i wypróbować sposoby ich uzewnętrznienia w procesie twórczym. Ich głównym celem z punktu widzenia projektowanego programu jest przyswojenie przez studenta możliwie szerokiego zakresu wiedzy i umiejętności dotyczących teorii i praktyki działań artystycznych. Uświadomienie ogólnych i szczegółowych zasad rządzących procesem powstawania dzieła sztuki, wiedzy na temat jego struktury oraz mechanizmów percepcji, a także funkcji społecznej i kulturowej sztuki. Swoistym ukoronowaniem studiów artystycznych jest poziom trzeci – studia doktoranckie. Ich istotą i celem jest przygotowanie i przeprowadzenie własnego projektu artystyczno-badawczego, oryginalnego pod względem ideowym i formalnym. Integralnymi elementami programu badawczego podlegającymi analizie i ocenie są w toku tych studiów zarówno idea, projekt, realizacja, rodzaj metodologii zastosowanej w procesie twórczym przez studenta, jak i wartość naukowa krytycznej analizy osiągniętych rezultatów. Sylwetka absolwenta studiów doktoranckich w zakresie sztuki łączy więc w sobie kompetencje artystyczne i naukowe.

Zdolność stworzenia wysokiej próby artystycznego dzieła z poważną, istotną z punktu widzenia wiedzy o sztuce, refleksją teoretyczną. Wprowadzanie tych zmian przy równoległym funkcjonowaniu dotychczasowej formy studiów jednolitych, powoduje zagęszczenie przejrzystej dotąd przestrzeni edukacyjnej. Staje się ona, szczególnie w fazie przejściowej, swoistym poligonem, na którym prowadzone są eksperymenty i poszukiwania optymalnych rozwiązań logistycznych, organizacyjnych metodycznych i programowych. Rezultatem tych starań i prób ma być nowoczesna szkoła, odpowiadająca wyzwaniom jakie przed szkolnictwem artystycznym stawia aktualna rzeczywistość kulturowa i cywilizacyjna. Należy wierzyć, że przeprowadzane zmiany i modyfikacje nie zetrą a raczej jeszcze wzmocnią te pierwiastki, które stanowiły dotąd o sile naszej szkoły, o jej randze i znaczeniu dla kultury narodowej, że stając się bardziej nowoczesną, bardziej otwartą na szeroką wymianę myśli i poglądów, nie ulegnie zalewowi pozornych, bezwartościowych idei, ale stanie się miejscem, w którym koncentrować się będzie znaczący intelektualny i artystyczny potencjał zdolny uczynić ją współkreującą, oddziałującą istotnie i realnie na jakość życia artystycznego w regionie, kraju, a także, – co powinno stać się dla wszystkich nauczycieli i studentów celem oczywistym i osiągalnym – w szerszym, europejskim wymiarze. Każde kształcenie skierowane jest ku przyszłości. Opiera się jednak na doświadczeniu przeszłości weryfikowanym teraźniejszością. Każda teraźniejszość, – w tym także teraźniejszość sztuki – jest konsumowaniem dorobku przeszłości, ale także badaniem i wyciąganiem wniosków niezbędnych do wytyczania nowych kierunków, stwarzania możliwości przekraczania utrwalonych standardów.

Realizowana dzisiaj dydaktyka artystyczna jest zatem planowanym, systematycznym kreowaniem przyszłości sztuki. Z tego punktu widzenia zarówno uporczywe trwanie w odziedziczonych po minionych pokoleniach schematach ideowych, artystycznych, metodologicznych, i pedagogicznych, jak również radykalna ich kontestacja, odrzucenie tradycji w istotnych dla szkoły artystycznej aspektach, jako postawy skrajne, wydają się zasadniczo szkodliwe. Potwierdzają to liczne przykłady zarówno na wschodzie jak i na zachodzie Europy. Skupiając uwagę bezpośrednio na bieżącej praktyce nauczania sztuki należy pamiętać, że prawdziwymi zagrożeniami są zarówno zbyt formalny i powierzchowny stosunek do tradycji jak i niedostateczna wrażliwość na przejawy sztuki aktualnej. Wybór właściwego, wyważonego stosunku do tradycji jest szansą uniknięcia traumy wynikającej z kulturowego wykorzenienia i popadnięcia w typowe dla niektórych wersji edukacyjnego postmodernizmu, swoiste neobarbarzyństwo, będące skutkiem braku adekwatnego odbioru przeszłości. Zapraszam wszystkich: kandydatów, studentów i doktorantów do skorzystania z szerokiej i atrakcyjnej oferty edukacyjnej Wydziału rzeźby. Do aktywnego i twórczego uczestnictwa w procesie kształcenia. Do świadomego podejmowania wertykalnego kierunku rozwoju swojej artystycznej osobowości, opartego na rozumieniu i poszanowaniu tradycji, przy jednoczesnym śmiałym dążeniu do jej twórczego przekraczania.
Dziekan Wydziału Rzeźby